Shift Happens
feb 20-24, 2012 J301 Ateneo de Davao University

dangaw

Dangaw
Ni noy narciso
Feb. 17, 2012

1 Sinugdanan:
( Naka-trompa ) Mga kahigalaan
Magsugod na
Ang pasundayag
Ayaw na pagdugay-dugay

O hinay hinay ra manang
O hinay-hinay ra manong
O dong day ayawg dagan
Kay madagma unya ka

Ayaw kabalaka
Kay dili pa magsugod
Kung dili pa
Muabot ang imong presensya

Mga kahigalaan ania na dyud ( triangular formation)
ang mag-dudula sa entablado
gikan pa sa hilayong dapit
Gilukdo Ang kalibutan para ka ninyo

Adunay mag-tiayon (interpretative)
Malinawong nag-puyo
maabot lamang ug habal-habal,
bangkaon, baklayon o mag-kabayo (to be interpreted)

musubida (lively intepretation/ choreography)
mubajada
tabokon kapila ang suba
ang ilang payag sa tok-tok sa buntod nag-yaka


ug usa ka adlaw, nagpalawod si baloloy
( bangka malong)
Walay lain tawo Sa hilayong dapit
Nag-abot ang langit ug yuta
Nipis na pananaw sa usa ka mangigisda

Murag dahon Nga napalid ang kanaway ( rod bird)
Samtang mikusog ang hangin(Rod with ribbons)
Ug sa dihang mihonghung kini
Murag tabanog nga midupa (extended wings)

( detailed movement of the fisherman, paddling, fishing) flute/ rainstick
Katong sa abaga palang milantaw ang adlaw
'di pa ato ka yaw-yawan ang lapyaan
apan sa dihang mitindug ug miduko kini
migawas ang mga bituon sa yuta ug misidlak-sidlak

ug sa dihang natumban , mikinang ug mitagning ang tingog
(hain man dyud paingon ang tubig?)
mihunas na lang nagpahuway ang mga gapnod sa kinabuhi
tapad sa mga dunot kong tsinelas

taas na ang adlaw ( jump into the water)
mihinay-hinay napud nawala ang kanaway
(mitungas ako sa tubig)
mikisang , tumoy sa pana ,nabaid na lang sa bato
(flawta)
nauga ang nahabilin nga asin sa akong lawas
mura nag panit sa bakawan
ang akong mga bukton
gaduko ang akong pana


gatulo ang tubig sa akong buhok
bug-at itikang ang akong mga paa
susama ang tanan kaniya
murag mga gapnod sa kinabuhi

Kinahanglan na ako muuli
Maayo na ning ginagmay kaysa wala
Kung sa bagay duha ra may mukaon
Niini, ako og ang akong asawa

Sa pikas bahin
si nanay nga nag-tikaw-tikaw sa kusina
nangandam ug panihamon
para sa iyang hinigugmang bana

samtang ga- baklay iyang bana
si nanay nakalit nga naundang ug nahilum
miadto siya sa bintana
nag-munimuni
(sistang mingaw)
O gino kanus-a man Intawon mi Mag-kaanak ( bisan gatrabaho, kinhanglan mutan-aw dud sa tawo)
Kamingaw ang panimalay ( as if asking for sympathy from audience)
O Ginoo ko Na makagagahum sa kalibutan
Tagai kami og bata nga muhatag sa kalipay
( change guitar tone)
O tay naabot naka (iabot ni tatay ang isda)
Lab-as nga isda ug lima-lima
Gamay-gamay karon ang kuha nay
O nay nganong naghilak kaman?
(muduol si tay kay nay)
Aw wala ra ni tay
Ngano man?
Duna kabay gibati?
Aw wala tay

Magpa-abot kita
Dawaton nalang nato nay
Dili man pud ana kalalim
mag-ampon kita ug bata

Duna kitay mga pag-umangkon Apan layuan sila dire kanato
Lisud pud mubalhin kita
kay ang atong panginabuhi
Dri man sa uma

Ayos rko tay, Mulabay ra kini
Mingaw raman gud usahay
Kung mupalawod ka
Ako ra mag-inusara

Naa man si bantay (katawa ang mag-tiayon) ( tahol ang iro)
Kung sa bagay mao kining binuhat sa Ginoo
Nga mas—nakasabot sa atong pangamuyo,
sa kahimtang nato

Ayaw kabalaka Duha man kta
Palamboon nalang nato Ang atong uma (katawa)
Aron duna tay kalingawan
Atong ayuson ang bukal , kung manguha ug tubig ang katawhan

2 MgA Diwata ( tingog sa chimes)
Sa usa ka dapit
Gawas sa panimalay
Nadungog kini sa mga diwata
Nga sa lasang nagpahulay



( sayaw sa mga diwata)
Malinawon kining pamilya
Maayo sila sa kinaaiyhan, Sa kahayupan
Ampuan paman gani ang hayop na maigo niini
Bago niya kini kuhaon

Nahitabo na sila na gayod
Ang tagabantay niining Puting bato
Si tatay ang nag-ayos sa pagtipak sa yuta sa bukal
Panahon sa baha, ug panahon sa tag-init

Kahinumdum ko kaniadto inang diwata
Mao kini ang mag-tiayon ang nakakita niining busay
Ila kining giayos ug gilimpisaan
Ug ila pa kining gipaambit sa magtag –uuma sa puting bato

Maayo ni sila bisan mga estranghero dinhi sa puting bato
Walay duha –duha , mutabang gayod
Angay ra nga atong tumanon
ang ilang pangandoy (sayaw sa mga diwata)

3 Pag-abot ni Dangaw
Usa ka adlaw gilingaw nalang nila ang matg-usa
mangutlog gulay uban si bantay
ang abot isakay kini sa motorsiklo
Nya dal-on sa merkado
( dulaon ang pag-byahe sa motor ug an pag-baligya)
Pag-kahalin niuli sila ug nag-pahulay
Samtang si nanay galuto
si tatay nag-tikaw-tikaw nga kalingawan ug ukit
ang kahoy nga ang porma murag bata


Dunay nag-hilak silang nadungog
“ nay ikaw nang naghilak
Naghilak! Gisipon kug hiniwa aning sibuyas
Nya ningbalik sa ilang buhat)
Nihilak napud..
Ingon sa asawa; baloloy ikaw nang nag-hilak
Unsang naghilak
Dili na itoy o iro nga nasaag
(hilak )
Murag sa gawas na gikan
(dali-dali silang miadto sa atubangan nga pultahan)
Pagtan-aw nila wala
Niya mihilak
Pag-lili nila sa ubos (nakurat, paatras)

Hala bata sa basket
Kinsa mani(lingi-lingi sa palibut)
Gunitan na unta
oY ayaw panghilabot kay basin maligno kana

ikaw pud uy, unsay maligno ,basin gidungog ang atong ampo
nga tagaan tag bata
basig dunay pamilya nga dili muangkon niining bata
nya gitarog sa ginoo ang ilang kasing-kasing nya ibutang dinhi

Murag gigutom na ning bataa
O tay pag-andam ug limpyo nga panapton
Ug pabukal ug tubig, iandam ang gatas sa baka
Og kuhaa tong nhabiling bibironsa imong pag-umangkon

Hala gisuyop raman ang gatas
Matay kuyaw ning bata-ni
Kalooy pud
Oy nakatulog na
Hala tay, kuhaa tong mga sanina nga daan
Nga nabilin sa imong pag-umangkon
Kay atong ilisan, basa basa gamay
Punasan ta pud

Malipayon kaayo ang magtiayon
Mag-dali-dali nag uli si tatay
Para makadula si dangaw
Apan usa ka adlaw,Ilang napansin

usa ka gabii
-hala tay Ninggamay na ang iyang sanina
Kadali ba ning dako ning bataa?
Nay , dali sa.Ha? Dali sa

wala baka natingala Kay dangaw?
Unsa man, Pas-pas ang iyang pag-dako
Mao lagi , paspas pud mukaon
Wala ka nahibulong

(gahunghong)
Mao lagi tay,Katingalahan
Pas-pas ang iyang pag-tubo
Murag pila ka adlaw
Nadak-an na dayon niya ang iya nga sanina

Basig tinuod
Ingon nila nay
Nga anak sa diwata
si dangaw

uy kahudlok pud ana tay
ang importante,gialagaan nato siya
kay hatag kini sa kahitas-an
mao pud..o cge mangutog na ta


4 Unang tagpo sa kusog ni Dangaw

Tay asa man ka anhi tay
Tara nak uban ta sa uma
O cge tay
Unsa man dalhon nko tay

Aw ayaw na nak ako na ana (ug gikuha ang bukag)
Kining bukag tay
Bug-at na! Nganong naalsa man ni nimu
( aw gaan raman tay) Katingalahan
tara hinay-hinay ha

O cge tay sunod rko nimu,
byahe, subida sa buntod, bajada napud,Takilid gamay, sa wala, duko, suong, likay,
Tabok ,Gunit ,Hinay-hinay ..O abot nta

Hangak man ka tay
Tiguwang na lagi nak
Uy daghang bunga durian tay uy
O paghinay-hinay kay mahulogan ka

Uy daghan pud nangka ug boongon
O cge sakoon ko tay
Ayaw nak kay basin mahulog ka
Ako nalang ana, tigsalo raka
( samtang gatalikod si tatay)

Misaka na si dangaw
Ug nakurat ang amahan
Tua na sya sa tumoy
Tay sal- a o




Nakurat ang papa
Sa iyang kakurat natumba si papa
Oy dangaw, ayaw pag-binoang
Maangol ta, o cge tay, mubaba nako

Samtang hapit na si tatay sa tumoy nabali ang sanga,Nga nahulog siya
Wa damha gisalo siya ni dangkal
Apan nahimatay sya

Gitulak kini ni dangkal,
Bug-ata ni tatay
Tay tay nakatulog man si tatay,
Unsaon ni ron

Hapit na mag-hapon wala pa kamata si tatay
ako nalang ning alsaho si tatay
Ug iyang gilokdo si tatay
Padulong sa balconahe sa payag

Niya iyang gibalikan ang mga abot sa uma
Ug katong nakarga na tanan
Iyang gitawag si nanay
Nay nay si tatay nahimatay

Ngaon man
Nahulog sya sa bayabas, ingon nako ako na mukat-kat
Dili man siya
tan-awa nahulog

Giunsa man ninyo pag-abot dire, aw
Gitabangan ko sa atong silingang mag-uuma
Kinsa? Wa nko mahinumdum ma
sge basig si onyok to nga manangite


a mao ba, he he he

5 Pangahoy

Ningabot na sa tres pe si dangaw
Apan wala lamang kini gina pansin
Sa mag-tiayon
Ang ila malipayon sila

(usa ka adlaw npaud) O nak uban kay tatay
Mangahoy mo, kay tig-ulan karon ,tigum ta ug kahoy
O cge nay
Banatayi sa tatay ha, (oo nay)


Samtang nanghagbas si tatay
Si dangaw nag-lingaw-lingaw ug kuha ug lemonsito
Wa damha, dunay dko n ga bitin padulong sa tiilan ni tatay
Og nakita kini ni dangaw ug giambakan ang bitin

Gigunitan ang ulo ug lawas
Nag-ligid-ligid, ambak ambak
Ug nakurat ang amahan
Wala kalihok pagkakita

Ug sa dihang;
” da lagi , patay na ang bitin tay
aNak! wala ka napaakan
Wala man tay

Giunsa man nimu pag-patay ato
Ambot tay Ako ra syang gigunitan
Nya gi baliwag og gi baliko
Nya wala na sya nilihok tay

O cge tara, pamunit na ug sugnudon
Kay putlon ko ning kahoya kay tiguwang na kini
Ubay-ubay napud ni n ga misaksi sa pag-bago sa tong kinaiyahan
Ayaw pag-punit dihang dapita ha, kay matumbahan ka

Apan wala damha nalingaw napud si dangaw
Ug didto na diay sya padulong kung asa matumba ang kahoy
Ulahi na ang tanan tong nakita sa amahan
Naigo gyud si dangaw, perteng syagit sa amahan

Wala suya makalihok
Hinay-hinay sya miduol sa dihang
Milihok ang kahoy , ug mtindog,
Apan wala niya makita si dangaw

sa iyang kahadlok
Nidagan kini,
Wala nya damha natabunan ug lapok si dangaw
Ug wala ka tingog kay nangusog ug lukdo sa punuan

Tulin iyang pagdagan
Dili sya kabalo sa iyang buhaton
Nasugatan siya sa iyang asawa
Tay nganong nagdagan ka

Nganong kuyawan kaman Asa si dangaw?
Nay ayaw kasuko ug kakurat
Si dangaw natubahan ug kahoy
Nya mtindog ang kahoy apan wala na si dangaw didito



Unsa ! imo syang gibiyaan
Adtuan nato
Nay dunay maligno basig gikuhag balik si dangaw
Nawala man sya

Hala tua anng kahoy nga naglihuk
Asa? Kana ! ( midagan ttay sa likod ni nanay)
Nya, tay nay , nia ang sugnod o dako kaayo
Naunsa man ka tay miadagan man ka

Ako man tong lapok nga nagunit sa punuan
Wala ko katingog kay nangusog kung pag-ayo
Mao ba... wala ka nabalian ug bukog ,Wala ka napiang
Wala man tay, nay , nak pasayloa ko ha

6 Panahon sa Kalisud

apan karon panahon sa kalisud
dili makayag kinayod
ang yuta nga migahi
ug ang kainit nga mukusi

sa matag-adlaw
Pas-pas ang pagdako ni dangaw
Paspas pud ang pagkahurot sa ilang supply
Wala nay mabilin pagkaon nila usahay

(Samtang ning-gawas ug sayo sa kadlawon
Ang magtiayon aron mag-uma sa kalandong
Nahimata si dangaw),gigutum ako
Unsa maning naa sa basket nga gibitay
Kab-oton ko




Wow pagkaon, Gikaon ug gitilok kni ni dangaw
Hum hum gitilok sa iyang mga tudlo
Ug gitilapan
Ug sa dihang pag-duko niya

Uy lata unsa mani
Mais ug humay
Iaya kining giluto tanan
Nagpabadlong na si dangaw

(pag-uli ni tay/nay, nakurat sila)
Hala tay nagkagubot ang balay
Samtang si dangaw naghayang
Tay nahuort tana ang aton tinaguan
Wala na tay supply sa pipila ka adlaw

Dangaw , nat-tay (nahimata)
Nganong imo man kining gihurot
Aw gigutum napud ko nay/tay
Nay murag ning-taas napud si dangaw nay

Dangaw panahon sa kalisod karon
Dili angay usikan ang atong abot
Pasaylua ko ta, nay
Dili na mausab
Sama atong pag-hurot nimu sa prutasan

Ato mang ibilagya pud kato
Ug ipalit ug asin ug uabn pa
Nga dili mabuhat namo
Ibayad pa sa motor pa baryo

Kinsa maning bataa ni
Gitagaan lagi ta ug bata
Apan mahurot pud atong kalan-on
Iyang kaugakingon lang ang giatiman

Kung sa bagay , wala pamay buot ni
Apan pirti ka pas pas mukaon
Mupas-pas pud ang pagtubo
Muhilak rba kung wala nay makaon

Usa ka adlaw nagdesisyon nga
Iuli na nila si dangaw
Apan ang pangutana
aha? Ug Kinsa?

Giuban ni tatay si dangaw sa pikas bukid
Nak dali uban ta, kuhaa ng mga kalabasa sa daplin sa bangin
Nya nadalin-as si dangaw (nakasyagit)
Patay mali si tatay na wala kadungog


Ninglakaw nalang kini Ug gibiyaan si dangaw,
Ug katong palakaw na si tatay pauli
Dunay naligid sa bakilid, uban sa dako nga sako
gisukat nlang kining kalit, tay byaan naman pud ko nimu

aw nak duna rakoy gikuha,o dali na uli nata
ug didto niuli sila, subida sa buntod,
bajada napud,Takilid gamay, sa wala, duko, suong, likay,
Tabok ,Gunit ,Hinay-hinay ..O abot nta

Pag-abot sa balay
Ang usa ka sako nga kalabasa
Igo-igo ra ang katunga
Nga gipanihapon

Lingo-lingo ang magtiayon
Ugma magpalawod man ako
Kinaugmaan, nag-andam na

subida sa buntod,
bajada napud,Takilid gamay, sa wala,
duko, suong, likay,
Tabok ,Gunit ,Hinay-hinay ..O abot nata

O cgeg nak, alsahon tka
Aron dile ka mabasa
Ayaw kabalaka tay, miitras, nanukad ug miambak oops
Kuyawa ning bataa uy, mulupad man

O cge buksay nata
Pag-abot sa lawod
Namukot na sila
Ug sa dihang niongot ang pukot

Wala nag-duha –duha si dangaw
Miambak sa tubig, Nakurat ang amahan
Og misunod siyg ambak, Apan wala na siya makitan
Nibalik pa sa kaduha, mituo sya nga dakong isda tong
Mitukob kay dangaw, medisisyon nlang kini nga muhaw-as

Sa dihang niabot na si tatay sa bay-bayon
nakonsyensya kni ug milingi
apan wala na syay mabuhat
pag-uli niya , ug duol na syta sa pultahan

nag-barog si nanay
walay tingog ang duha
sa dihang mikalit ug syagit si dangaw
tay , namiya naman pud ka,ania ang balyena, sugbahonon

nakurat si nanay ug tatay
hala giunsa man nimu pag kubit niini
ako ra syang gisabayan ug langoy
nya gituook nia na

Karon ilang nahibaw-an
Nga mapahimuslan man diay si dangaw
Tungod sa iyang lahing kusog
Kaya niya mukuhag pagkaon
Bisan sa layong dapit


Dili lang ang pamilya
Bisan ang kabaryuhan
Musabay na para mangisda
Bisan mag-uma ,tanum o ani

katapusan
Busa
Tama ingon nila
Kon manlimus
Dili gayod makapili

Kung aduna pud day amgohon
Gikan sa ginoo
Ayaw dilii
bisan unsa paman

Ug diri natapos ang atong pasundayag
Ubanan tag pa-ilaila ang atong mga magdudula

basic production staff

kanto Interaksyon

“Espasyo interaksyon”

Theatrical/Segmented/Poetry Performed/Performance art by :
nonoy narciso
Revised
2008
January 18

Stage design: Arena ( intimate audience/performer relationship)

Nature of Presentation: Performance based

Type of Story/ Plot: Semi- realistic and non-realism

Language: Cebuano Davao


Expected Performers

Music: Live

Instruments: Indigenous / Industrial or standard instruments

Set Design: Minimalist/ use of accent only

Costume: All in black ( square pants , round neck t-shirt), old black or brown stockings

Lights: spot light/flood light

Instruments needed: acoustic or nylon guitar, percussions, wind

Music pool: 4

Cast: 10 females/ 10 males

Technical Audio Visual Presentation: LCD

Production Assistants: 4 ( director, sound, lights, casts, food)

Statement: fragmented space / fragmented soul/ fragmented history/ fragmented culture/ compartmentalized/





Part 1: “Espasyo”( dunay nagpiko tae, busa magsugod ang performance)
1
Magtuki kita ug espasyo
Kadalain-laing paghulagway sa espasyo
Mga espasyo nga dili makit-an
Apan mabatian
2
Mga espasyo nga dyutay , gamay
Mga espasyo nga atong gitindugan, puluy-anan, gipuy-an
Kiung asa kita naanak... ang atong ginikanan ug kamatyan.... kalubngan
3
Unom ka pe sa ilawom sa yuta
Duna puy espasyo didto
Guot kaayo
Alimoot
4
Kung asa kita nagdula kaniadto
Kung asa kita mosayaw ug
Mag-mugna ug kasaysayan
Kung asa namugna ang atong pagkatawo ,Kung asa kita nagkaboot
5
Sa kawarto, Likud sa balay
Dulaanan o playground
Kalsada Banyo
Girentahan nga yuta





6
Apartment ,Lease
Barangay , Subdivision
Village ,Purok Sitio Syudad
Munisipyo Lungsod
7
Luna ,Mga pinagiyahang yuta
Na-prenda o nabaligya
Yuta ,Atong yuta
Atong gamayng yuta
8
Atong lawas, Atong panit ug bukog
Atong unod ,Atong kasingkasing
Paghuna-huna ,Atong kinabuhi
Atong kaluluwa
9
Sa lingkuranan ,Sa dyip
Pedestrian lane, Waiting shed
Island ,Kung asa kita mag-huwat og mobiya
Tanan kining espasyo nga tapad
10
Layo,Silingan,,Kaaway
Amigo,Higala,Hinigugma
Luna atong gamayng luna…
ang atong kaluluwa










Part 2: “Ang Nanghangyo: (ang iyang tungkod nga kawayan na dunay buko-boko, itom nga t-shirt nga uranany, luag kini ug lubad na, shorts nga lagum na kaayo, maong.Dapat kuhaon una niya ang atensyon sa tawo, motahod kini, ang tingog murag luya kaayo, nagpakalooy)
I.
Maayong hapon ka ninyo, mga igsoon.. Maayong hapon
Ako diay si Eustaqiou Gosdi .. Dunay koy polyo … Unta dili ko makasamok ka ninyo
II.
Kadali lamamng kini .. Kadali lamang sa inyong panahon.. Ingon pa sila, maayo pang mangayo kay sa managawat....Wala dyud koy laing makit-an nga trabaho
III.
Ang akong pangayoon.. Mao ra ang inyong sinsilyo…Ikalipay ko na nga madawat … Mayo unta ang inyong pagbyahe…(nya mag-hinay-hinay sa iyang pangayo, nya taga- hatag sa tawo, mutahod kini ug magpasalaamt). salamat kaayo kaninyo ,kaninyo salamat
(nya ikaway-kaway ang kamot ug palad ng murag miss universe, nya molingi sa likod ug lolingo sa atubangan)

Part 3: “ Terminal” ( ang teksto niini pwede dugangan sa performer , para mahaum sa iyang tingog ,pagistorya o pagkanta)( ang setting kay terminal, apan ang pagsulod nila mura sila ga martsa, nya matag upat ug walao kabilang , mo project sila ug usa ka abstract expression, nya pakalit-alit, murag robot ang lihuk apan pas-pas)
Dispatcher: o tagum cotabato o Davao dali-dali kay molarga na
Manoy: itlog mo noy oronage , oranage mo noy itlog
Inday Tira: Ay diara bingka, init pa, bingkanag pinaliki, bingkang dunay lubi
Manay: Newspaper mo diha Malaya , inquirer , bulletin, bandera , tips , komiks , darna
Nene: durian mam sir, durian candy mam o sige na mam , isa gatos na ning tanan
Pilar: mani-mani, pula , puti, deasukal , popcorn
Budlat: ay diara shades, uso uso o bakos o singkwenta nani
Uhaw: mineral, tubig bugnaw, ice water dyes lang mam, o sige na mam aron dili ka matuk-an

Part 4: “ Dagsa sa boarding house” - Espasyo entablado vAng dagsa usa ka dance-drama, maghulagway kini ug lain-laing lihuk sa tawo sa usa ka boarding house, apartment o balay nga lain –lain ang nagrenta, )Isayaw nila ang ilang lihuk , pan murag robot nga kiko, angn mga ekspresyon sa nawong kay exaggerated ,)usa ka movement nag maghulagway sa mga lihuk sa kadalain-laing tawoang tempo ghikan sahinay hangtud sa kusogdapat dili magbangga-anay ang mga lawas. ang sanina, square pants nga itom ug itom nga t –shirt, bahaon ang pants)ang nawong ug ulo baluton ug old stockings, apan bangagan ang ilkong ug baba ug mata para makahinga
Options sa set design depende sa venue:
- dunay naka pwesto nga wire o net nga itom sa taas sa entablado. Ipanaug kini kung nusolod na nag performer . Tamang-tama nga maabot sa performer . Nya kung asa ihayahay ang gamit. Apan layts off palang ihinay-hinay na ug naug .
- Musulod ang usa. Dunay dala nga malita, pag-abot ang malita, nya magtna-aw-tana-w sa palibot mura bag bag-ong abot sa usa ka kawarto nya maniid siya. Nya tanan gamit e ihay-hay nya magpahulay,o gang iyang performance tanan nga buluhaton sa usa ka tao sa espasyo.. depende sa karakter niya..

Musulod napud ang usa.. mao ra gihapon ang proseso..hangtud moabot ang ika-upat nga performer. Ilang bahinon ang entablado sa ikaupat.
Nya moabot napud ang ika lima hangtud ikaunom,, pito, walo hangtud dise sais samtang gasulod ang performer sibug ki sibug, hangtud mogamay na dyud ang ilang lugar.. nya ang interaction hinay-hinay na kayo ang lihuk o ang uabn kusog.. bast dili mag banggaanay .. nya manilingan ang uabn .. hangtud magkaguot… mag –katensyon.. hangtud mangagahi silang tanan… kay wala nay kalihukan.. puno na ug gamit.. puno na ug hugaw… wala nay espasyo






Part 5: “Sa waiting Shed -Buang ug Pasajero”

Buang: nganong naa man mo dire, ako kining lugar. Uli namo kay matug pako. Uli! Tan-aw man ka...buang sab ka.. ( mangayo ug pangsigarilyo)

Pasajero:
Walay laing saksi , haluk sa yuta
Naglansang ug mata, napiko nga lata
Nanimahog aspalto, init sa semento
Lawum ug pag-amgo, apan dili matungkad ang iyang damgo

( isulti : o tan-awa , tan-awa ang buang ..tan-awa siya,
iya kining luna, apan wa kini’y titulo)

iya kining lugar nga taong mga nilabayan
ang atong gipang-tindugan
ang atong gipasilungan
pahiran kining atong giluwaan

mobiya nalang ang adlaw
mga hamog mahanaw
maabtan napud sa iyang pag-amgo
walay katapusang pantasya sa kanto
( balikon tanan)







Part 6: “Nag-huwat”

1. Unsa man kini ? panchon
2. murag payong
3. kung magbagyo .. mura knig palda nga malukot
4. waiting shed kana
5. duna pagani’y lapida
6. lapida?
7. lapida sa unsa man
8. sa Sk, baranagy chairman, barangay kapitan ug kongresman
9. uy duna nay dyip ay lain diay ug rota
10. uy duna nay dyip puno na diay
11. napahimuslan pud ang takjlob sa mineral water og kwatro kantos
12. gina-recycle kini sa third world countries, caltex taksanan na kini, asin , suso o dabong
13. Pantalan sa kapatagan.. terminal sa paglawig..krosing sa kwadrado nga dula sa dama…. Hari sila
14. ang gatindog.. gahuwat ( musiplat) saksi .. ang mga kritiko
15. sa tinuod lang, baga na ang yuta nga mitapot sa tsinelas... mura napud ug espalto ug semento
16. sa t-shirt makit-an ang grano... nya tuwalyang nagbitay nga good morning towel
17. human na ang dula karambola
18. hilom rapud ang mga naghuwat(magduko)
19. rebansen( tan-aw sa palibot,,,, sa nagdula, sa ubos)
20. dunaay dyip... para ! d’ man diay mao
21. pahjawa na ang bus
22. pahawanga ang dyip
23. multikab-trisikad
24. papan wa pa nahuman ang dula .. ang tornamento
25. kahibalo ang tanan
26. saksi ang tanan
27. buta-bongol
28. nag-paka buta bungol, mahibalo rapud ang uban di madugay
29. sa atong sugilanon
30. musiplat nakoang mga bata nga nagkingkod sa gutter
31. milabay nag panaahon ... baynte syete ka tuig nagpabiling ang marka sa dulang dama sa semento
32. sa agdao palengke
33. panagsa ko nalang makit-an ang mga tuguwang sa kanto
34. ang uiban wala na dyud
35. apan duna dyuy bata nga ka-edad nako kaniadto
36. wala napud nako masayri... kung naunsa na siya..
37. kaniadto abog
38. karon aso
39. kanadto psoposro
40. apan karon lighter
41. kaniadto tira-tira
42. karon checheriya
43. mag terminal
44. karon okay-okayan na
45. kaniadto sir
46. apan karon angkol
47. kol piso kol plait pan kol
48. te singko, singko
49. duna napud bag-o nga dula
50. tanana lumalabay
51. nag-pabilin, naghuwat ..nabiyaan
52. apan dihang dapita.. dinhing kantoha
53. nahuman ang among paghuwat
54. diri mahuman ang akong pagdamgo
55. duna nay dyip.. sakay nako
56. duna nay trisikad gutom nako
57. pauli nata .. apan wala koy laing ulian.. diri man diay ko na anak
58. diri nalang pud ko maghulat kay dili mahuman ang pagdamgo
59. pag-amgo, ang paginusara, angn panagsang pag-inusara
60. dili ka makabsan ug istorya.. dinhi sa kanto .. ug istroya.. dinhi mismo sa kanto


Part 7: “Kanto interaksyon”

Kanto interaksyon
Institusyon
For interaksyon
Mangutana for informantion
Pangutana , Bombay negotiation
Embarkation, sibat-tation
Inadlawan-inadlawan
Wala kana’y dag-anan

Utang lipay-lipay
Bayad likay-likay
Paghinay-hinay
Paglikay-likay
Dire magkitaay si
Undo ug si inday

Paglingi-lingi, paghinay-hinay
Ayawg tabis kay mag bangi


Bola mutugpa sa ulo
Basktbol court sa kanto
Ma purok, ma baryo, masyudad , mamunisipyo
Dunay tournamento
Liga sa kanto

Ang mayor
Si kongresman
Konsehal, purok leader , sk , el kapitan

Miting de abanse
Hala ipasalig kami
Tanan musaksi
Tanan nawong pulos ngisi
Tanan didto saksi
Lamano ayawg kalimti

Trisikad
Dunay sikad
Taxi, multikab, para ! skaay ko noy be

Dali pasilong ang atop duna nay niangkon
Gimarkahan
Giihian
Gipasaligan
Sa atup , sa bungbong
Gipanag-iyahan

Barog
Stop. Look and listen
Ang uban automation
Red yellow green

Dunay nagbarog , the dancing green ( mag saya-saayw ang traffic aid) ( nya ang uban mag project ug scenario sa sulod sa dyip , gamit ang lawas lang)

Kanto
Daungan
Tamabay , tambay, pahulay
Tan-aw , tan-aw muni-muni
Retirement venue, murag senior citizen

Basg bandera
O hala, idama-dama
Pildi kaon
Tanan lumalabay
Nagpabiling tambay

Damgo sa kanto
Tibuok adlaw pahayahay

Mura na nig balay
Sala, kusina
Sa lingkuranana maghayang

Sa lamesita
Bote itak-ang , dama , baraha, bandera

Kanto , Tagbo
Stop look an listen, shot , shot larok , larok
Susu ! lamoy !

Turut-turot padesal ( ang pagkabasa kay namaligya dyud ug pandesal)
Naa moy kape?
Unsa man ?

Kanang pakete?
Mantika piso!
Asin nga piso
Toyo piso
Pila katakos?
Dos kamatis
Dos sibuyas
Dos asin
Wa nay bili

Patawaga ko te
Nay, nay si Inday ni ( nagistorya sa telepeno)
Padala na kwarta kay finals na
Sunod semana!
Dili ko ka-eksam
Ayawg tuo gilakwatsa ra na ( tambay musingot ug istorya)
Hilum!
Nay ha karong semnaha, cge kay maligo pako ma late nako
Sabon panlaba pud
Part 8. “Sayaw sa hantak”
Usa ka dance drama – isayaw ang hantak







Part 9:
“Espasyo”
(Performance piece)

I.
Sagrado mt. apo
NGO
Kabukiran, kapatagan
Ancestral domain
Giangkon, gidominaran
Squatter sa sariling kayutaan
Milatrization, globalization
Industrialization
Commercialization
Land conversion
II.
Kadagatan
Gimosketerohan
Kayutaan
Gikanalan
Baybayon gikuralan
Gisubay ang subay
Balon
Usa ka gallon
Gi-ayag ang mineral
Gipabukalan
Purified
Distilled,
Alkaline,
Ambot!
Litro
250 ml
150 ml
usa ka baso
sa gripo
ice water, ice candy
atm
automatic tubig machine
sa bomba
sa getmatic
III.
lasangan
kalubin-an
basakan
pasubaan
pilapilan
rip-rapan
abakahan
boongan
kapayasan
kasagingan
gihiluan
gilumsan
gupatuwad
gipakulob
nagtakilid
dili na kusgan
dili na matub-an
haw-ang
manggahan
durianan
kapehan
manian
silihan
basurahan

IV.
subdivision
division
linyahan
markahan
mohonan
postehan
atupan
bong-bongan
salugan
purtahan
tan-awanan
kuralan
lak-kan
ekstensyonana
puy-an
pila katuig kamatyan
gipanag-iyahan
gibayaan
wala na bayran
balik sa ginikanan
balik sa kinaiyahan
V.
usa ka libo syete mel
kilokilometrong ektarya
island
strips of land
carp nga kayutaan
kawayanan
bugangan
kasag-butan
dili na matabang
baligya napud tanan

to fifty
two hundred
150, 120
1 block
phase 1
pes 2
pest re
1x1 meter
1x 1 ft.
sangko na guot na
mao na kini
mao na dyud ni
ang akong balay
mga hinay-hay
ang kaong payag
akong libag
ang akong yuta
muti-purpose kini
sala, balaay, ksuina, katul-gan, cabinet, aparador, comedor
, kapahulayan,
e
kapoy na
compartment
fragmented
kahon

Part 10: Performance “Tubig”

“Tubig” – dunay tubig usa ka baso sa tunga sa entablado
Ilugan kini, bililhon ang tubig, apan pipila lang... ug dunay mo dominar aron akoon ang tubig, ang espasyo, ang kaluluwa nimu, ang kinaiyahan .. ang atong kasaysayan

sabakan piece

“Sabakan”
Part 1: Sinugdanan
1
Ako ang sinugdanan ,Ako ang ginikanan
Ako ang mamahimong sinugdanan ; ako pud ang katapusan, walay laing paingnan
Walay laing pasanginlan sa silingan.. walay lain tamayon a katilingban
Unayon mismo sa iyang igsoon, Unayon mismo sa iyang magulang
Unayon mismo sa katigulagan ,Walay laing tinubdan sa sala
2
Nganong gibuhat pa kami usa ka babai? Kung ang among tumong ingon niini..
nganong amo gayong lukduhon ang kalisod sa kalibutan?malibug kami kung unsay bili namo.. pati kalibutan gi ngalan kanamo, pati nasud gi ngalan namo.
Pati sakyanan sa dagat gingalan namo
Labi na gayod ang bagyo,ipangalan pa dyud namo( katawa) rosing, bagyo, claring, dili gain mi kaikyas sa mudguard sa sakyanan .. tan-awa ninyo ang mga sticker sa jeep, kami bida diha kaso lang nag-hubo
3
O unsa kaha ang kalibutan kung walay ulan puros init.. puro gabii.. walay adlaw.. walay laing lantawon. Mao unta himuon kami nga usa ka santo.. taliwala sa pag tuklod sa uban kanamo nga mahimung buring
4
Mamahimong asawa , kung dil magpabiling birhen,.. kung walay makigminyo.. maniguwang kung mag-rosaryo, mamahimo pud nga inahan sa akong mga pag-umangkon.. murag asawa sa kong igsoon anak ..samtang ako pud ang usa ka anak nga babae, ayaw ipagawas, ayaw ipainiti, madaut ang kutis, tabuni, kinahanglan ba gayong puti

5
minyo. Kinahanglan maminyo, eminyo sa kalisud, maminyo aron makaeskapo sa kahimtang sa panimalay. Walay laing bili.. tan-awa usab ako nga igsoon nga babae Mismong igsoon sa imong bana ,mismong inahan sa imong amahan , wala kita maulaw.. sila nga nag-apud-apud sa gamay nga kinayad pangitaan pa dyud
6
Ikaulaw usab ipakasigarbo.. ang maong mosalbar sa pamilya sa kalisod,
walay laing hinagiban.. mao ang lawas, ang akong pagkatao , akong kalag
mapuslanon usab.. dali ra an kwarta kung lab-as pa.. apan pirting lisura kung motiguwang na, Igo-igo nalang ibayad ug renta sa balay, ipalt ug make-up, ikaon gamay.. wa nay ikatabang sa pamilya
7
Pagkahuman sa tanan nga gihaguan gikan sa paglangyaw ang mahabilin mao ra gihapon.
Gidaman ba ikaw igsoon,.. apan ako gadamgo pa gihapon..
8
O nagpabilin sa kagahapon, Sa kamatuuran ang karon , Ugma puhon
Part 2: “kamingaw sa buntag sayo”
1
madungog na nako ang pagtak-ang sa kaserola
gapiyong ako, apan ang damgo gauna na kanako
nahimata ako, ngi-ngit ang sala
ang gasiga nga suga mao ra ang bombilya sa kusina
2
kulang ug tulog, haw-ang, miinat-inat ko
mga mata , way kusog ng amulurat, walay kusog ang akong brasoi
ang nag-lukot-lukot nga habol, gipagpag ko
gipilo ang hapin nga streamer, aron dili mutaop ang kabugnaw sa semento
3
naglambod ang mga buhok, susama sa mga damgo
kinahanglan suklayan aron mahapsay ang dalan
katol ang akong mga bukton ug braso
gikablit ang swits sa ploresen diha pagbangon ko
4
pag-tan-aw nya daghang puntik-puntik nga pula
mga timailhan pinaakan sa lamok kanang gabia
mibukal ang tubig, mikuha siya sa trapo trapo diha sa ulahan sa kaserola
nag-lamalam na ang panapton gipilo niyag ikaduha
5
gipwesto sa tuo nga kamot ug hinay-hinay sioyag gunit
kining kaserolang motaghoy gi-alsa
ghihinayhinay niya king tuwads, aron malikayan ang sungaw sa init , milili
milatay ang init nga tubig, nahibulag sa iyang saninang papel papel paglabnot sa tali ning (tya) tea,
6
mikuha syag tolo ka lemonsito, gihugasan sa palangganang blu, gikuptan sa iyang mga tudlo ug gipayaka sa lababo, gihiwa sakutsilyo nga putol ang tumoy sa naglubog nga tubig gipuga niya usa ka takos mga kutsaritang puting asukal.. gitimpla, gamit ang kutsarita, ang grano sa asukal nga puwa gikutaw.. hangtud nga mapino..
7
ingon niini sa milabay nga panahon gikan sa akong pag-kabata
mao ra ang oras kadlawon pa, ang among balay bibo na
kuing mangihi, ang among silingan nag-hagok pa pa
apan kami nag-tikaw-tikaw na
8
walay laing tingug sa makina s akadlawon,kaniadto wa ko ganahi .. kalami mag-inat inat sa katre, lami mag-damgo

awit:
“bisan bantayog sa kabukiran, ug halawon na kasubaan .. matumpag paglabay sa katuigan. Ang tawo pakaha nga lumalabay lang ning mabangis nga kalibuitan… ang ksuog niining bukton ug ang kaiisog niining dughan. Sama sa yamog nga mahanaw lang inig abot sa pagsulay nga makalilisang. Ang kaalam sa katigulang sa usa ka inahan susama sa pangandoy nga walay katumanan pagahulipon sa pagkaedaran” ( awit ni Sheryl sapitin)
apan karon tiguwang na siya, pauli na si nanay... ap[an ako nasaag na, sa akong pagbalik ang dalan lisud tultulon.. gipangita ko siya apan ulahi na ang tanan .. mipanaw na siya.... mipanaw na siya.... nahimata ako... inahan na sab ako…
(ninig hyuman niyag kanta ibutang niya ang pong-pong bulak sa bangko kong asa siya maglingkod, ang spot light mahanaw diha sa bulak_ lights off,
Part 3: TERMINAL Setting: spot light/orange and green center stage
(ang tulo ka babayi mahabilin nya u apil musolod tanan mga casts-nya. Apan nakaitom kini, tanan babae-) kantahon, gikan sa hinay, pakusog ang mga tingog, nya makaabot ang tingug sa kalit na tension, mobalik hinay.. nya muhilom.. nya mugawas ang mabilin ang tulo.)

1. O Tagum, cotabato o dali-dali kay molarga na

2. iltog mo noy orange / orange mo noy itlog

3. ay diara bingka, init pa binkang pinaliki, bingkang dunay lubi,

4. newspaper mo diha Malaya, inquirer bulletin, bandera, tips, komiks, darna /

5. durian mam, sir, durian candy mam o sige na mam isagatos na ning tanan /

6. mani mani, pula, puti, deasukal popcorn /

7. ay diara shades uso uso, bakos o singkwenta na ni

8. / mineral, tubig bugnaw, ice h2o dyes lng mam, aron dili ka matuk-an..

Interactive and collaborative ang text niini.. pwede nila dunganon, inig undang musolod ang tig-walis--.





Part 4: UNSA MAY TAWAG NIYA?
Lalaki- Sweeper: (musolud siya nya nag-walis sa kalsada nya nahibong siya sa mga babae nga nag-hulat sa terminal iya kining tanawon samtang gatan-aw sa layo ang tulo ka babae, gahuwat.) unsa may tawag niya?
Mga babayi : (magpulihanay ang MGA BABAYI ug ang katapusang linya ang lalaki)

– manang,
– baday,
– ina(moro)
– sabaw,
– kurdapya,
– ineng,
– ate,
– inday,
– lola,
– tita,
– ninang,
– napintas nga balasang,
– murag uyap,
– nagmumurang kamyas,
– dalaga,
– daga,
– nene,
– sexy,
– hubagang ate uy,
– babu,
– balasitang,
– ina (tagalong),
– bai,
– prinsesa,
– princess,
– snow white,
– darna,
– pocahontas,
– kolehiyala,
– sosyalera,
– fashionista,
– igat,
– kikay,
– eneng,
– dalaginding,
– papaya,
– neneng,
– Gabriela,
– tandang sora,
– reyna,
– fairy godmother,
– queen,
– witch,
– bruha,
– baylan,
– girl,
– ladies first,
– length wise,
– woman,
– lady,
– malingkat budyang,
– binibini,
– moda,
– garalu,
– eva

lalaki: bangagan (ang lalaki ni) tanan babae mulingi,tabisan ang lalaki, suko ang mga babayi…
(freeze) lights off
Part 5: KINSA MAN KINING MGA BABAYI?
Lights off- mosulod mga babayi, duna silay kadaiyang lugar dunay nagkuha ug buhok sa ilok, nag-manicure, nang- laba, namlantsa, namalengke, nagluto, clerk, padede, mananahi, nagrosaryo nya nag txt,naghinonghungay, career woman… (ang karakter dinhi magrepresentar ug lain-laing sector sa mga babayi… inig siga sa suga… dili sila mulihok… nya adunay laki nga mosulod.. ug samtang gaistorya ang lalaki, paglabay ug trenta segundos mohinay-hinay silag lihuk, pinaagi sa hinga ug lawom mga kaupat, nya Makita sa tawo ang ilang mga buhat hangtud normal tanawon ang ilang lihuk..
2 lalaki: ________________(musolod gikan sa wala, hinay-hinay sya mag-tan-aw sa mga babayi, pag-matuyok na niya ang katunga sa entablado… mosulti kini…)
awiton: - kinsa man kining mga babayi , (ang tubag sa matag linya kay taas)
miila paba kamo kanila, kinsay bay naghatag kanilag imahe, unsay pangalan ang iyang lukdohon..
dayalogo:
- kinsa man kining mga babayi?
- ang timailhan ba ang posisyon sa pagpangihi
- unsay timailhan kung siya babae? Tungod ba kay siya huyang.
- walay kusog dli paalsahon ug bug-at…
- dili paliguan gikan sa iyang pagbuntis,
- dili paalsahon ug bug-at kay basig mabughat
- ang timailhan nga babae kay
- sa balay lng kay magbantay ug bata ,
- ang kurso na ipakuha,
- magsuot ug bisti nga pirting mubua…
- kung sa sulod sa building pirting lamia…
- pag naa sa gawas pirting inita…
- dili sila butang o duwaan na pwede lang saninaan ug bisan unsa pa..
- tawo sila mobati ug kainit, kabugnaw ug kalisod….. kinsa man gyud kining mga babayi?
Awit:
- kinsa man kining mga babayi ( dunay tubag the same line)
- miila pa ba kamo kanila,
- kinsay naghatag kanila ug imahe,
- unsang pangalan ang iyang lukdohon…
- Idulog…, Tig-walis,tig hinlo, tig-laba, tig-hugas ug plato, tig-pamalantsa, tig-panrapo, tig-padidi, pakaon, tig-pangandam. (lights off, exit all)

Part 6: “ Kinsay tag-iya sa lawas sa babae”
1
Kinsa bay tag-iya sa lawas sa babae: Susama pud ba kini sa pag-angkon sa yuta sa tawo? Masmahal pa siguro ang kantidad sa yuta kay sa unod?
2
Kinsa bay tag-iya sa babayi… murag-anay , nga paanakon
Mag-padidi, mag-amuma sa mga baktin niya pag-mapuslan na, biyaan kining malustay
Duna pud miy katungod nga mag-amomag pipila lamang ka anak, kung unsay makayayo namo…
3
(aw unsa pa)
kinsa bay tag-iya , sa lawas sa babae? Ang kapitalista, negosyante?
Unsay bay kalibutan sa ilimnon ug ababe? Malarok ba ninyo nang lawas nga usa ka dupa? Matuk-an ra unya mo,.
4
Kinsa ba tag-iya, lawas sa babae? Ang bana ba, nga gusto niya bisan kanus-a ?
Aw.. dunay mga tawo nga ang utok naa sa tunga sa paa
D’ ma kadunggog bisan tudluan, singhagan o pakuratan
Kay an iyang ulo wala nabutang sa tunga sa dalunggan
5
Kinsa bay tag-iya sa lawas sa babae? Pang-nude session, liberal aron ingnon
Kinsa bay tag-iya sa lawas aning babayi”susama sa mga presko ug batan-on
Pag-nakatilaw na ok na, dili ra ba na kendi kung wa nay lami, balhin ug lain
Huna-huna ang bukog bisan di mahurot, apan nalawayan na kini
6
Kinsa bay tag-iya babayi? Ang tag-iya sa kotse?
Murag stuffed toy o duwaan nga ipakita sa mga kahigalaan? O sumsuman sa knato sa kalalakihan? Sumsuman sa mga tapok-tapok sa mga kabatan-onan?
7
Pang flores de mayo? Intrams, tourism, bikini, kalendaryo, pang photographer, pang vitsin, pang jeans, shorts, espageti, pang celfone, eload, autolod? Mutya. Miss earth, miss universe, world, miss island,pang wawawi, miss wa
8
Kinsa bay tag-iya sa babayi ? ang katilingban? Ang simbahan? Idelohiya? Ang feminista? Ang aktibista? Ang pikas? Ang armado? Ang bandido? Ang baylan? O ang kinaiyahan? O sumsuman sa kadalanan
9
Kinsa bay tag-iya sa babayi?
Magsilbi kami… apan dili kami ulipon




Part 7 :”Buring”

1
ako si ester taga norte sa Davao
dili na importante kong kinsa ako
kung asa pud ko gikan
maulaw ta

2.
sige lang, wa pa man tingaliy moy interes nao muoba sa kong gamayng luna
layo ang eskwelahan sa mo
busa sayo dyud mi moadto kaniadto
3
ang among baon ibalot ug dahon sa saging
kong mulogsong si nanay ug si tatay, morag lahi ra dyud masilopen ang kabutangan
apan ang unod bulad marot ug mais mayo na.

4
mobaktas dyud mig layo-layo
mosubidag gamay nga buntod
mo pabajada gamay, tabok ug sapa, ug diha na..

5
pagabot sa eskwelahan isul-ob koa ang akong tsinelas
nga nipis na ug bangag
sige rag baktas, aw gihikitan ni tatay ug nylon nga itom ug gitusok ang lansang aron mabangil

6
mao kini ang akon mga ambisyon kaniadto
(iahy-hay niya sa hay-hayan gamit ug kimpit, ang naggunit sa hayhayan mga nakaitom, mao pud ni sila ang magpasa niya ug kimpit..ang kimpit mga gamit sa usa ka maestro)
ganahan dyud ko mag-maestra kay sa kalayo sa among lugar
wala gikapoy ang among maestro, mosakay ug habal-habal didto

7
tungod niadto, nag-pa maid ko
sa tindahan , bakery, mingtrabaho bisan unsa
karon duna man puy mga tawo nga motabang lagi kuno
misalig pud ko, uban sa mga bakak ug pasalig kani lang naglisud apan nangambisyon
8
Apan karon mao na kini angakong mga damgo?
( ug usa-usa niya ihayhayy ang mga butang sa boring, bra , pnaty, skirt, panyo etc. Gamit sa usa ka buring... mukatawa... kaning butang niyia adunay musulod na upat ka nakaitom, ang mohayhay ug ang mugonit sa hayahayan, kining nakaitom ga simbolo sa mga tawo )
dili lang kay inahan sa kanunayng panabang, apan igsoon sa kanunay na kalipay.
Part 8: “Kayod” ( ang pagkaistorya- pas-pas ug murag robot- sunod sunod kini, pagsulti sa usa ka linya , musunod ang usa,nya ikatolo, ikaduha)


“Luto”
1. Pagbugha Og Kahoy Pagdali Ondoy
Mga Binugha Iandam Posposro Iandam
2. Binugha Gihaling , Hinaling Binugha.
Kalan De Tanke, Kalan De Tangke
3. Nisiga Ang Kayo , Nya Nag-Aso-Aso.
Hinay-Hinay sa posporo.Tay Sindi, Sindi Patay .Liso Hinay Liso Patay
4. Takos Bugas, Pastilang Bugas, Daghang Pase, Daghang Pase;
Pili, Punit; Ukay-Ukayon, Himay-Himayon, Huyop sa Pase, Lupad Ang Pase
5. Hugasan Kaldero, Tubig Sa Gripo;
Hugas Bugas Tubig Sa Gripo. Awas-Awas, Was Was;
Hinay-Hinay Madala Ang Bugas ,
6. huyop-Hoyopa Ang Baga;
Kayo Mupula;Aso Katag,
Gikatag,Gikatag, Sakit Mata;
Kaldero Itak-ang; Ayuha Pagbutang
,Hulat Pahulay,
Di Madugay. Ang Niluto
Mag-Kulo-Kulo.Magtulo-Tulo

7. Taklob- Milukso, Mi-Awas; Dunay Nigawas; Hinaling Ibungkag Ug ipatag
Taklob Ablihan, Taklob Ipahayang;Aron Mahuwasan, Aron Malantawan; Palinay, Nihinay;Linay, Hinay, Pahulay
“Plantsa”
1. Iandam Sanina;
Kabayo Patinduga;
Hapinig Habol,
aron Dioli Mabukol
2. Uling Pabagaha, Hulat-Hilata
Sa Derkuryente Dali Ra, Dali Ra;Huyupa Aron Mubaga
3. Se Dekuryenteng O Nagbaga; Init Inanay, Paghinay-Hinay

4. Dahon Saging Tura; Kinto Kab-Ota, Gihiwa, Tunga-a,Pilua, Pil-a,

5. Plantsa Palingkura, Dahon Nikopos, Gisuyop Ang Dugos
Manggas Dasok, Sa Iyang Ulo; Duot Plantsa, Pangusog Braso; Pag-Alsa Sa Plantsa,

6. Hinay-Hinay Aron Walay Pilo, Ilapat Sa Abaga, Atubangan Likod;Pakaginga, Pakaginga; Ningbaga-Nikusog Ang Baga;Ang Hilo Nalanay, Ang Botunes Mulupay

7. Duot Plantsa, Pangusog Braso






“Hinlo”
1
naghayang ang salog
daghan abog
magkalat ang abog
migara ang abog
2
iandam ang silhig, trapo, lampaso
walis, wala tuo, punas wala tuo
trapo, pua, was was trapo

3 ilawom sa lingkuranan
ilawom sa lamesa
alsa lingkuranan
alsa lamesa

4 alsa aparador,wala kuyapi, wa ka kilati
luhod, hapa kuota abota tapoka, hipusa

5tubig balde.. bas-a an trapo
kum-uta, bas-a, pug-a
luhod, hapa,
nud-nod, inud-nod
hulata, paugaha
6
gi-itsa ang ang lampaso
namumu,lampaso
pugong kumag-ko, duot kusog
tamaka-tamaka
atras abante, abante atras
tindog , binat, gunit sa hawak
liso gamay, liso dako
hala lampaso, hala kabayo
7
adto kusina, naghayang palanggana
sabon pabula-a, sabon pabula-a
ihan-ay, ihan-ay
hugasan palito, platito,bandehado
baso, kutsara, kutsarita
8
ay nagkatol ang lubot
mabuak hinay!
Hala kaluta
Hala kaluta
9
yabo, tubig duna sabon
was was tanan paliguan
nagtakilid, nahayang ,nagkaloob naghayang
tulo pasagdi, unya napud,ugma napud, taud-taud
“laba”
1
iandam ang labahonon, palingkura ang sabon
ipahayang ang palanggana, lubot payakaa
tubig paawasa, naglambod sila nahimong usa
kab-uta ang gripo, lisua ang ulo
2
pabulaa, pabukala, pinuha, kutawa
sabon patunawa, tunawa
mga espiritu nanglupad, sayo pa, singot nitulo
3
bas-a una, tubig suyupa
hulata-tagiptip, pahomoka
pug-a iandam ang palanggana
tubig kutawa, pabulaa pabulaa
4
unahon ang panyo, bra, panty, karsonsilyo
puti, humuli, chlorine halui
chlorox, zonrox, oks na oks
5
medias puti decolores ilaha
sando puti decolores ilaha
t-shirt puti decolores ilaha
shorts nipis bagaon, maong slacks pantaloon
habol nipis bagaon
kuso, bula, kula, puti, kula, puti, init
6
hinay-hinay pugngi usa ka sinina pangusog
was-was, tuslob, tulo, puga, yabo
was-was, mga ikatulo
katapusan na , sa kalbaryo
ayaw sa duna pay trapo
kuso pua bula, kuso puga bula
kumot kusog
sakit. Likud, gunit likod, kalot, likud, lingi-lingo
7
pinuga sa palanggana, alsa palanggana
kusog, utiong, gibinat ang hay-hayan
alumigas naglatay-latay
kimpit, wala tuo
mga perlas nagtulo-tulo
8
duko, kab-ot inay-hay, hay –hay
kimpit, tunga, kimpit, ulahi na na
9
hulat, ambon ulan, dagaan
hipus , dali, ang braso, kab-ot
ambon human, init guwa
balik napud, balik napud

Part 9: “BANIG” Babayi – monolog: lights on. Musulod siya.ang nawong naguol nga nalipay nga nag-hunahuna. Musayawe siya sa bangko…, kung kinahanglan muhilak.. muhilak.. gitara nga perti ka sentimental ang tug-tug… maglibud-libud sa entablado, konbinsihon pinaagi sa pagtanaw sa ilang mata)
Gabii na sab, ilatag ko na pud ang banig, Labi na sa bugnawng gabii, ang likud way laing ikasalig
Nangatastas na kining banig… Mikupas ug miyatyat napud kini .. hapnigan ug baga nga habol aron di sakit higdaan
Isangit ang higut nining moskitero, Sa milabay nga panahon murag dili kona madali-dalig syumoy ning tali sa lansang (mukatawa) Gakurog akong mga tudlo.. Ipiton ug unlan kining parte sa moskitero nga nabangag, aron dili makasulod ang lamok.. Usahay magsindi ug katol… nya payak-on kini sa bote.. mura kinig panganod sa ibabaw sa moskitero.. apan murag dili na madutlan ang lamok niini…
Sa dihang andam na ako muhigda… ang mabilin na suga mao lamang ang lamparilya.. ang kayo niini murag gapirok-pirok, gakipat-kipat… mura bag mapawng, nahadlok… giyaga-yagaan ug gitik sa hangin nga molili ning payag.
Ug sa dihang malansang na akong mata sa kisame… Maglisod na ako’g katug… Inig piyong nako daghan kog makit-an… ..kaguol ug kahangawa para ugma..Ako gayong pugson, kay gikapoy ko.. Apan sa dihang madungog kona ang imong tunob, gikan sa hagdanan padulong dinhi sa atong banig.. magbukot sa akong daang malong, ilokot kog guot sa akong lawas, murag suman, murag ibus.. mag-pahagok-hagok aron ingnon natug..usahay magpanganga nganga ako, aron kaluy-an sa akong kakapoy..
Kanunay nalang, nanganad man pud ka.. sige rakag pamirag habol.. pugson tag pahayang.. dili nalang man pud ka mananghid o manghanyo..
Gimingaw gyud ko niadtong panahon nga nagahishotanay pa kita sa akong mga kaguol, pangandoy, kahangawa ug kalipay … Kato bang mag-dagan-dagan kita sa pilapil ug magkinanchaway kong mahulog sa basakan.. ug manungkit kita ug bayabas unya isuso sa suka.. malipay dyud ko kaniadto kon makuha kana sa imong plawta nya manawag tag hangin ug kahilum.. ug motokar sa imong sista.. samtang imo akong kantahan nya mag-dayog tang duha.. nya muhigda ako sa paa nimu.. gimingaw na dyud ko ato…
Apan karon.. paminaw ko nga mura rapud kog banig nga higdaanan, pahulayan ug pagawsan ug gibati.. inig human sa lawom na gabii, lukoton nya ipadaplin.. nya ilatag pag-usab ug kapoyon napud ka.
Kon madungog kona ang imong dagkong tunob, kulbaan na usab ako, kabalo ko nga unsa ra gyud ang imong tuyo, ang mukiyod…
O banig tabangi ako, gak-sa ako aron sa hingpit masusama nlang ako kanimo..
Hangtud wa nay kusog akong mata nga mulurat.. magpasalamat ako nga unta inig tulog nako… dili na ako mahimata… ug madamgo nalang kanunay sa kalipay uban ning banig sa kinabuhi og kamatayon.. banig sa pag-inusara.(Lights dim. Dapat makalingkod na siya sa bangko pag-higot niya sa katapusang linya. Nya muduko. Nya mutingog ang intro para sa babayi nga kanta...)


Part 10: Finale Song


“sabakan” by noy narciso
I.
Kay sarap sambitin ang salitang ina
Tatlong titik lamang ay
Napakahalaga
II.
Siya’y dakilang ilaw ng tahanan
Ilang buwan syang naghirap upang iak’y iluwal
Koro:
Sabakan ning katilingban
Sabakan ning kinaiyahan
Babayi lampara , lamdagi kami
Babayi lampara, sa panimalay
III.
Babayi tinubdan sakinabuhi
Babayi tinubdan sa panghusa
Babayi eduyan kami
Ubarog ang gugma sa panimalay

“Paminaw katawhan paminaw
Ning awit sa among pagpanaw
Duna pami’y ipaambit
Ang mensahe nga inyong masayran”
(this stanza/ lyrics by Sheryl Sapitin)












“Pasalamat” by noy narciso

Dayon kamo
Yaka sa among nilatah nga banig
Dayon kamo hisgutan
Ang atong sugilanon

Dali namo
Magbuklad ug banig
Dali namo
Atong hisgutan ang atong pakigbisog

Maglatag kitag banig
Mag-hisgut kita mag-abi abi
Sa kauswagan sa kababaihan
Daghang daghang salamat

panaginip -POem Film

Basic Theatre Design notes

Scene Design – scene design in theater is to create an environment conducive to the production’s ends. The scene designer uses the same tools of composition-line, form, mass, color, repetition and unity.
The scene must allow the actors to move.

Lighting Design- lighting designers must imagine what their lights will do to an actor, to a costume, to a set.
They must enhance the color of a costume, accent the physique of an actor, and reinforce the plasticity of a setting. They also try to reinforce the dramatic structure and dynamics of the play. They work within the frame work of light and shade. Without shadows and highlights, the human face and body become imperceptible.

Costume Design- works with the entire body of the actor. They design hair styles, and clothing and make-up to suite a specific purpose or occasion, a character, a locale.. A stage costume is an actor’s skin. It allows he/him to move.
a. Accents- it shows audience which personages are the most important in a scene, and it shows the relationship between personages.
b. Reflects – a particular era, time of the day, Climate, season, location or occasion
c. Reveals the style of the performance, the characters of the personages and the personages ' social position, profession, cleanliness, age, physique , health

Properties - is significant and symbolical in the play
a. Set props- furniture, rugs, accessories
b. Hand props – cigarettes, papers, glasses

Aural elements / Music – actor’s voice, background music, clashing of swords,. IT is something to do on how the production sounds- Musical piece creates harmonies, dynamics , rhythms and melodies..The director and the sound designer makes the production develop in an aural sense so the audience is put into the proper mood, drawn from the proper emotional direction and captures by the proper attention points.